وقتی «سپندارمذگان» فراموش میشود و «ولنتاین» گرامی!
روز والنتین یا والنتاین، (روز عشاق و یا روز عشقورزی) عیدی در روز چهاردهم فوریه (۲۵ بهمن ماه و بعضی سالها ۲۶ بهمن ماه) و در برخی فرهنگها روز ابراز عشق است. تاریخچه کامل و دقیق والنتین در دست نیست؛ اما آنچه از پیشینه این روز میدانیم با افسانه درآمیخته است.
هنگامی که والنتین در زندان بود، یکی از زندانبانان، دختری نابینا داشت که به زندان میآمد و به تفصیل با وَلِنتَین سخن میگفت و درست پیش از آن که والنتین به اعدام محکوم شود، برای آن دختر نابینا کارتی فرستاد که بر روی آن نگاشته بود: «از طرف والنتین ـ تو» (From Your Valentine)»؛ اصطلاحی که تا به امروز مورد استفاده قرار گرفته و به وفور روی کارتهای والنتین دیده میشود... .
این کارشناس مسائل فرهنگی و ملی کشور در ادامه یادداشت خود با اشاره به پیشینه غنی و عمیق ایرانی و سپندارمذگان (آیین کهن ایرانیان) آورده است:
بر پایه این گزارش، هنوز نیز در برخی از گوشههای ایران زمین مانند اصفهان، پهله، ری و دیگر شهرهای ناحیه مرکز و غرب ایران، مراسم جشن اسفندگان همچون گذشته برگزار میشود، در این روز، بانوان لباس و کفش نو میپوشند، زنانی که مهربان، پاکدامن، پرهیزگار و پارسا بودهاند و در زندگی زناشویی خود فرزندان نیک را به جامعه تحویل داده، تشویق میشوند و از مردهای خود پیشکشهایی دریافت میکنند. آنها در این روز از کارهای همیشگی خود در خانه و زندگی معاف شده و مردان و پسران، وظایف جاری زنانه را در خانه به عهده میگیرند.
بنابراین، تردید نمیتوان داشت که در صورت بیتوجهی به این جشنها و آیینهای ملی، استحاله ای که با حمله و تاراج بیگانگان ضد ایرانی برای فرهنگ ایرانی وجود داشته است، با شدت و حدت بیشتری ادامه خواهد یافت تا ایرانیان را هر چه بیشتر از پیشینه پر افتخار خود دور کند.
در گاهشماریهای گوناگون ایرانی، هر ماه را سی روز حساب میکردند و علاوه بر این که ماهها نام داشتند، هر یک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند؛ برای نمونه، روز نخست هر ماه، «روز اورمزد» (خدای یگانه)، روز دوم هر ماه، روز بهمن (سلامت، اندیشه) که نخستین صفت خداوند است، روز سوم هر ماه، اردیبهشت یعنی «بهترین راستی و پاکی» که باز از صفات خداوند است، روز چهارم هر ماه، شهریور یعنی «شاهی و فرمانروایی آرمانی» که خاص خداوند است و روز پنجم هر ماه، «سپندارمذ» بوده است. سپندارمذ، لقب ملی زمین است؛ یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق میورزد، زشت و زیبا را به یک چشم مینگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان میدهد.